Iya kuba njani imozulu xa i-supercontinent elandelayo ibumba eMhlabeni?

Kudala-dala, onke amazwekazi ayezinze kwilizwe elinye elibizwa ngokuba yiPangea.IPangea yaqhekeka malunga nezigidi ezingama-200 zeminyaka eyadlulayo, kwaye amaqhekeza ayo akhukuliseka kumacwecwe etectonic, kodwa hayi ngonaphakade.Amazwekazi aya kuhlangana kwakhona kwixesha elizayo elikude.Uphononongo olutsha, oluza kunikezelwa nge-8 kaDec kwiseshoni yepowusta ye-intanethi kwintlanganiso ye-American Geophysical Union, icebisa ukuba indawo yexesha elizayo ye-supercontinent inokuchaphazela kakhulu ukuhlala koMhlaba kunye nokuzinza kwemozulu.Ezi zinto zifunyanisiweyo zikwabalulekile ekukhangeleni ubomi kwezinye iiplanethi.
Uphononongo olungeniswe ukuba lupapashwe lolokuqala ukubonisa imozulu yelizwekazi elikude lekamva.
Izazinzulu aziqinisekanga ukuba i-supercontinent elandelayo iya kujongeka njani okanye iya kuba phi.Enye inokwenzeka kukuba kwiminyaka engama-200 ezigidi, onke amazwekazi ngaphandle kweAntarctica anokudibana kufuphi neNorth Pole ukuze enze ilizwekazi laseArmenia.Enye into enokwenzeka kukuba “iAurica” inokuba yavela kuwo onke amazwekazi adibana eikhweyitha kwisithuba esimalunga nezigidi ezingama-250 zeminyaka.
Indlela imihlaba ye-Aurika (ngasentla) kunye ne-Amasia eyabiwa ngayo.Ubume bomhlaba bexesha elizayo bubonakaliswe ngongwevu, xa kuthelekiswa nolwandlalo lwangoku lwelizwekazi.Ikhredithi yomfanekiso: Way et al.2020
Kuphononongo olutsha, abaphandi basebenzise imodeli yemozulu yehlabathi ye-3D ukubonisa indlela ezi zimbini zolungelelwaniso lomhlaba eziya kuchaphazela ngayo inkqubo yemozulu yehlabathi.Uphononongo lwalukhokelwa nguMichael Way, isazi sefiziksi kwi-NASA Goddard Institute for Space Studies, inxalenye ye-Earth Institute yeYunivesithi yaseColumbia.
Iqela lafumanisa ukuba i-Amasya kunye ne-Aurika zinempembelelo yemozulu ngokwahlukileyo ngokuguqula ukujikeleza kwe-atmospheric kunye nolwandle.Ukuba onke amazwekazi ebedibene ajikeleze i-ikhweyitha kwimeko ye-Aurica, uMhlaba unokuphela ubushushu obuyi-3°C.
Kwimeko ye-Amasya, ukungabikho komhlaba phakathi kwezibonda kuya kuphazamisa ibhanti yokuthutha yolwandle, okwangoku ihambisa ubushushu ukusuka kwi-ikhweyitha ukuya kwiipali ngenxa yokuqokelela umhlaba ojikeleze izibonda.Ngenxa yoko, iipali ziya kubanda kwaye zigqunywe ngumkhenkce unyaka wonke.Wonke lo mkhenkce ubonisa ubushushu bubuyele esithubeni.
Ekunye noAmasya, “ikhephu elingakumbi liyawa,” watsho uWay."Unamaphepha omkhenkce kwaye ufumana impendulo esebenzayo ye-albedo ethanda ukupholisa iplanethi."
Ukongeza kumaqondo obushushu apholileyo, uWay uthe amaqondo olwandle anokuba sezantsi kwimeko ye-Amasya, amanzi amaninzi aya kubanjiswa kumaqhekeza omkhenkce, kwaye iimeko zekhephu zinokuthetha ukuba akukho mhlaba mninzi wokulima izityalo.
U-Ourika, kwelinye icala, usenokuba ugxile kakhulu elunxwemeni, utsho.Umhlaba okufutshane ne-ikhweyitha unokufunxa ukukhanya kwelanga okomelele apho, kwaye bekungayi kubakho imikhenkce yencam ebonisa ubushushu obubuya kwiatmosfera yoMhlaba, ukuze amaqondo obushushu ehlabathi abe phezulu.
Ngoxa uWay ethelekisa unxweme lwaseAurica nolwandle lwaseBrazil oluyiparadesi, “kunokoma kakhulu phakathi emhlabeni,” ulumkisa ngelitshoyo.Enoba umhlaba omninzi ulungele ukulima kuya kuxhomekeka ekusasazeni amachibi kunye neentlobo zemvula azifumanayo—iinkcukacha ezingachazwanga kweli nqaku, kodwa ezinokuphononongwa kwixesha elizayo.
Ukusasazwa kwekhephu kunye nomkhenkce ebusika nasehlotyeni e-Aurika (ngasekhohlo) nase-Amasya.Ikhredithi yomfanekiso: Way et al.2020
Imodeli ibonisa ukuba malunga neepesenti ze-60 zendawo yase-Amazon ifanelekile kumanzi angama-liquid, xa kuthelekiswa neepesenti ze-99.8 zendawo yase-Orica - ukufumanisa okunokunceda ekufuneni ubomi kwezinye iiplanethi.Enye yezinto eziphambili ezijongwa zizazi ngeenkwenkwezi xa zikhangela ihlabathi ekunokuhlalwa kulo kukuba ingaba amanzi alulwelo anokuphila na kumphezulu weplanethi.Xa kusenziwa umzekelo wamanye amazwe ehlabathi, badla ngokulinganisa iiplanethi ezigutyungelwe ngokupheleleyo ziilwandlekazi okanye zibe neTopography efana noMhlaba wale mihla.Nangona kunjalo, uphononongo olutsha lubonisa ukuba kubalulekile ukuqwalasela indawo yomhlaba xa uvavanya ukuba amaqondo obushushu awela kwindawo “enokuhlalwa” phakathi komkhenkce nokubilisa.
Nangona kungathatha izazinzulu iminyaka elishumi okanye ngaphezulu ukumisela ukusasazwa kwangempela komhlaba kunye nolwandle kwiiplanethi kwezinye iinkqubo zeenkwenkwezi, abaphandi banethemba lokuba nelayibrari enkulu yomhlaba kunye nedatha yolwandle yokulinganisa imozulu enokunceda ukuqikelela indawo yokuhlala.iiplanethi.amazwe angabamelwane.
UHannah Davies kunye noJoao Duarte weYunivesithi yaseLisbon kunye noMattias Greene weYunivesithi yaseBangor eWales ngababhali abasebenzisanayo bolu phando.
Molo Sarah.Igolide kwakhona.Owu, imozulu iya kujongeka njani xa umhlaba uguquka kwakhona kwaye iilwandle ezindala zivale kwaye zivuleke ezintsha.Oku kufuneka kutshintshe kuba ndikholelwa ukuba imimoya kunye nemisinga yolwandle iya kutshintsha, kunye nokwakheka komhlaba kuya kulungelelanisa.I-North American Plate ihamba ngokukhawuleza ukuya kumzantsi-ntshona.Ipleyiti yokuqala yaseAfrika yabetha iYurophu, ngoko kwakukho iinyikima ezininzi eTurkey, eGrisi nase-Italy.Kuya kuba nomdla ukubona ukuba iBritish Isles iya kweliphi icala (i-Ireland isuka kuMzantsi Pasifiki kummandla wolwandle. Ngokuqinisekileyo indawo ye-90E seismic iyasebenza kakhulu kwaye i-Indo-Australian Plate isiya ngaseIndiya.


Ixesha lokuposa: May-08-2023